Nowe przepisy dotyczące urlopu rodzicielskiego są teraz prostsze i korzystniejsze dla rodziców. Od 26 kwietnia 2023 r. wymiar tego urlopu został wydłużony o 9 tygodni, co oznacza, że rodzice mają teraz prawo do 41 lub 43 tygodni, w zależności od liczby urodzonych dzieci. Warto zauważyć, że 9 tygodni z tego urlopu są przeznaczone wyłącznie dla drugiego rodzica.
Zmienione zasady udzielania urlopu rodzicielskiego umożliwiają jego podział na jednorazową dłuższą przerwę lub do pięciu krótszych części. Ważne jest także, aby skorzystać z tego urlopu nie później niż do zakończenia roku, w którym dziecko kończy 6 lat.
Dłuższy urlop rodzicielski
Łączny wymiar urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców będzie wynosił do 41. tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) albo do 43. tygodni (w przypadku porodu mnogiego). W jego ramach nieprzenaszalną część określono na 9 tygodni dla każdego z rodziców.
Dodatkowy urlop opiekuńczy
Ustawa wprowadza dodatkowy urlop opiekuńczy w celu zapewnienia opieki nad członkiem rodziny, który wymaga wsparcia z poważnych względów medycznych. Urlop ten będzie bezpłatny i będzie przysługiwał pracownikom w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym.
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej
w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Zwolnienie to będzie przysługiwało w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia.
Elastyczna organizacja pracy
Możliwość szerszego skorzystania z elastycznej organizacji pracy będzie przysługiwała rodzicom opiekującym się dzieckiem do 8 lat oraz opiekunom członków rodziny lub osób zamieszkujących we wspólnym gospodarstwie domowym – wymagających wsparcia z poważnych względów medycznych.
Prawo do zmiany rodzaju umowy
Pracownik, który wykonywał pracę co najmniej 6 miesięcy, będzie miał prawo do wystąpienia o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Taka możliwość będzie dostępna raz w roku kalendarzowym.
Zmiany w umowie o pracę na okres próbny
Umowę o pracę na okres próbny będzie można zawrzeć na okres nieprzekraczający: 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy, 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Ogólnie rzecz biorąc, nowe przepisy przewidują prostsze i bardziej elastyczne podejście do urlopu rodzicielskiego, zapewniając jednocześnie wydłużony okres korzystania z niego.
Zasiłek macierzyński jest przyznawany w różnych okresach związanych z rodzicielstwem, takich jak urlop macierzyński, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlop rodzicielski i urlop ojcowski.
Zazwyczaj wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku za urlop macierzyński, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlop ojcowski, a 70% za urlop rodzicielski.
Jednak matka dziecka może ubiegać się o pełną wypłatę zasiłku (81,5% podstawy) za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, z wyłączeniem 9 tygodni, które przysługują ojcu dziecka.
Drugiemu rodzicowi przysługuje zasiłek macierzyński z 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, wynoszący 70% podstawy.
W przypadku niewykorzystania zasiłku w pierwszym roku życia dziecka, przysługuje 70% zasiłku za urlop rodzicielski. Jeśli nie użyto ani jednego dnia zasiłku za cały okres urlopu rodzicielskiego, można ubiegać się o jednorazowe wyrównanie do 100% podstawy, na wniosek ubezpieczonego.
Urlop rodzicielski w okresie przejściowym.
Na mocy dyrektywy UE z czerwca 2019 r., dotyczącej równowagi między pracą a życiem prywatnym rodziców, państwa członkowskie miały dostosować przepisy do krajowego prawa do 2 sierpnia 2022 r. Polska wprowadziła te zmiany jednak dopiero 26 kwietnia 2023 r. Dlatego ustawa ta zawiera przepisy przejściowe, uwzględniające sytuację rodziców, których dzieci urodziły się między 2 sierpnia 2022 r. a 25 kwietnia 2023 r.